Tiger Woods thực sự có giá trị bao nhiêu với golf? Khi “Hiệu ứng Tiger” thay đổi cả một môn thể thao

Vòng chung kết Masters 1997 khởi đầu như một lời tiên tri. Trong khung cảnh hoa đỗ quyên rực rỡ tại Amen Corner, Jim Nantz cất giọng trên sóng truyền hình: “Một kỷ nguyên mới đang chuẩn bị mở ra tại thánh địa của golf. Hôm nay, mọi kỷ lục ở Augusta đều đứng trước nguy cơ bị xô đổ, khi Tiger Woods 21 tuổi sẵn sàng làm nên lịch sử”.

Thời điểm đó, nhiều người xem truyền hình có thể cho rằng đó chỉ là lời bình mang tính cường điệu. Nhưng gần ba thập kỷ sau, có thể khẳng định đó là một trong những nhận định khiêm tốn nhất trong sự nghiệp của Nantz. Một kỷ nguyên mới không chỉ bắt đầu ở Augusta National, mà lan rộng ra toàn bộ thế giới golf.

Tiger Woods khi ấy dẫn trước 9 gậy sau 54 hố, san bằng kỷ lục giải đấu trước vòng cuối. Nhưng tại trung tâm sản xuất của CBS Sports, những người trong cuộc đã bắt đầu nhận ra rằng, những kỷ lục sắp bị phá vỡ không chỉ nằm trên bảng điểm.

Sean McManus, khi đó là tân Chủ tịch CBS Sports, nhớ lại: “Tối thứ Bảy, đó là điều duy nhất mà cả thế giới nói đến. Tôi thực sự lo lắng rằng chúng tôi sẽ mắc sai lầm”.

McManus hiểu rất rõ điều mà nhiều người cần thêm vài ngày mới nhận ra. Tiger Woods là một thỏi nam châm. Câu chuyện về tuổi đời, tài năng phi thường, chiếc áo đỏ quen thuộc và cú swing uy lực của anh đã mê hoặc toàn bộ thế giới thể thao. Không ai có thể rời mắt. Và điều đó đồng nghĩa với một cơn địa chấn về mặt truyền hình.

Thực tế còn vượt xa mọi kỳ vọng. Chiến thắng 12 gậy tại Masters 1997, lớn nhất trong lịch sử giải đấu, đã thu hút trung bình 22 triệu khán giả, biến đó thành chương trình golf được xem nhiều nhất mọi thời đại. Trong khoảnh khắc ấy, golf đón chào một siêu sao mang tính chuyển đổi toàn diện. “Hiệu ứng Tiger” chính thức ra đời.

Gần 30 năm qua, sự nghiệp của Tiger Woods song hành cùng lịch sử golf hiện đại. Anh sở hữu 82 chiến thắng chuyên nghiệp, 15 danh hiệu major, vô số khoảnh khắc định hình môn thể thao, những cú ngã không tưởng và cả một trong những màn trở lại phi thường nhất lịch sử thể thao. Nhưng khi nhắc đến tầm vóc của Tiger, người ta không chỉ nói về cúp và kỷ lục, mà nói về một hiệu ứng kinh tế khổng lồ.

Giá trị của Tiger Woods có thể đo bằng tiền tài trợ, khi hơn 90 phần trăm trong khối tài sản ước tính khoảng 1,3 tỷ USD của anh không đến từ tiền thưởng thi đấu. Có thể đo bằng tiền thưởng giải đấu, thứ đã tăng gấp đôi hai lần trong giai đoạn đỉnh cao của Tiger. Có thể đo bằng tỷ suất người xem truyền hình, luôn tăng vọt mỗi khi anh xuất hiện, ngay cả trong những năm cuối sự nghiệp. Và thậm chí, có thể đo bằng thu nhập của các đối thủ, những người hưởng lợi gián tiếp từ sức hút của Tiger.

Theo PGA Tour, tổng tiền thưởng thi đấu trong sự nghiệp của Tiger Woods chỉ khoảng 121 triệu USD, tương đương chưa đến 10 phần trăm tổng tài sản của anh. Phần còn lại đến từ các hợp đồng tài trợ và đầu tư. Riêng thỏa thuận kéo dài 27 năm với Nike được ước tính mang lại cho Tiger khoảng 500 triệu USD. Dù mối quan hệ này kết thúc vào năm 2024, Tiger vẫn tiếp tục nhận tiền từ TaylorMade, Bridgestone, Monster Energy, 2K Sports, Rolex và hàng loạt dự án kinh doanh như thương hiệu thời trang Sun Day Red, công ty thiết kế sân golf TGR Design hay TMRW Sports, đơn vị đứng sau mô hình TGL.

Ngay cả khi thi đấu rất hạn chế trong những năm gần đây, Tiger vẫn là “tài sản” quan trọng bậc nhất của PGA Tour. Năm 2024, anh nhận 100 triệu USD cổ phần trong chương trình chia sẻ quyền sở hữu của Tour, cùng khoảng 45 triệu USD từ Player Impact Program, quỹ thưởng dựa trên mức độ ảnh hưởng và độ nổi tiếng, dù anh hiếm khi ra sân. Theo hồ sơ thuế, Tiger còn nhận gần 30 triệu USD tiền thù lao từ PGA Tour trong vai trò điều hành.

Nhà nghiên cứu Roger Pielke từng cố gắng trả lời một câu hỏi khác: Tiger Woods đã kiếm được bao nhiêu tiền cho các đối thủ của mình. Bằng cách so sánh tốc độ tăng tiền thưởng trước và sau khi Tiger xuất hiện, ông phát hiện rằng trong kỷ nguyên Tiger, tiền thưởng PGA Tour tăng nhanh gấp ba lần so với trước đó. Trong một thập kỷ, thu nhập của các golfer tăng hơn gấp đôi, và riêng Tiger cũng kiếm gần 100 triệu USD trên sân.

Yếu tố cốt lõi nằm ở truyền hình. Phân tích dữ liệu cho thấy, trong 20 trên 22 mùa giải chuyên nghiệp, các giải đấu có Tiger tham dự ghi nhận lượng người xem tăng ít nhất 60 phần trăm so với khi anh vắng mặt. Ở giai đoạn đỉnh cao, con số này thậm chí tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba trong mùa giải 2008 huyền thoại.

Hệ quả là các hợp đồng bản quyền truyền hình bùng nổ, kéo theo tổng tiền thưởng PGA Tour tăng từ 70 triệu USD năm 1996 lên 135 triệu USD năm 1999, rồi 280 triệu USD năm 2008, và tiếp tục vượt mốc 565 triệu USD vào năm 2025. Golf, lần đầu tiên, tăng trưởng ngang hàng với các môn thể thao lớn khác.

Rory McIlroy từng tóm gọn ý nghĩa đó bằng một câu nói súc tích vào năm 2021: “Chúng ta nên tri ân Tiger mỗi ngày vì những gì anh ấy đã làm cho golf”.

Khi Tiger Woods gạt bóng vào hố 18 tại Augusta năm 1997, Jim Nantz thốt lên: “Một chiến thắng cho mọi thời đại”. Đó không chỉ là lời ca ngợi dành cho một nhà vô địch. Đó là khoảnh khắc Tiger lật sang một trang mới cho cả môn thể thao, mở ra một kỷ nguyên của khán giả mới, tiền bạc mới và tham vọng mới.

Ngày nay, “Hiệu ứng Tiger” vẫn hiện diện khắp nơi, từ những hợp đồng truyền hình khổng lồ, những giải đấu mới, mức tiền thưởng triệu USD cho mỗi chiến thắng, cho đến những thế hệ golfer lớn lên với ánh mắt lạnh lùng và niềm tin rằng điều không thể có thể trở thành hiện thực.

Có lẽ, cách tốt nhất để đo giá trị của Tiger Woods với golf là thử tưởng tượng môn thể thao này nếu không có anh. Và nếu điều đó là không thể, thì chính đó đã là câu trả lời.

Kim Dung