Chè đậu đỏ có liên quan gì đến ngày Thất Tịch?

Theo truyền thuyết, vợ chồng Ngưu Lang - Chức Nữ mỗi năm chỉ được gặp nhau một lần vào ngày 7/7 âm lịch trên cầu Ô Thước. Từ đó, ngày này trở thành ngày lễ Tình Nhân của người Trung Quốc.

Vào ngày này, giới trẻ thường mách nhau rằng những người còn độc thân nếu ăn chè đậu đỏ thì sẽ thoát cảnh lẻ bóng, có người thương. Nguồn gốc của phong tục này phải kể đến chi tiết “hồng đậu” trong bài thơ Tương Tư của thi sĩ Vương Duy thời Đường.

“Hồng đậu sinh nam quốc,

Xuân lai phát kỷ chi.

Nguyện quân đa thái hiệt,

Thử vật tối tương ti (tư)”.

Trên thực tế, loại hồng đậu nhắc đến trong bài thơ nổi tiếng không phải là món chè đậu đỏ phổ biến mọi người thường nghĩ. Hồng đậu (tên tiếng Anh: Adenanthera pavonina) theo nghĩa gốc trong bài thơ là một loại hạt sinh trưởng ở miền Nam Trung Quốc, hạt của nó nhỏ xinh có thể chế tạo thành đồ trang sức cài lên tóc hay kết thành dây chuyền, vòng tay, hoa tai.

Tên gọi của loại hạt này trong tiếng Trung phát âm giống với loại đậu đỏ thường ăn. Vì vậy, một số người đã chọn loại đậu ăn được và phổ biến hơn để nấu chè.

So với đậu đỏ, loại hồng đậu (còn được gọi là đậu tương tư) có ý nghĩa sâu xa trong văn hóa Trung Quốc, là biểu trưng cho tình yêu và sự chung thủy.

Theo truyền thuyết: “Ngày xưa, có đôi vợ chồng vừa lấy nhau thì người chồng phải tòng quân đi chinh chiến chốn sa trường. Người vợ ngày ngày đứng tựa cửa mỏi mắt mong đợi chồng về. Cô càng mòn mỏi đợi chờ thì bóng dáng người chồng càng chẳng thấy đâu. Cứ như vậy, người thiếu phụ chờ đợi và hy vọng trong những giọt nước mắt. Cho đến khi những giọt lệ của cô trở thành những giọt máu nhỏ xuống đất. Từ mảnh đất ấy, cây hồng đậu được sinh ra”.

Hồng đậu ban đầu là để tượng trưng cho sự thương nhớ, tương tư dần dần nó trở thành tín vật để gửi gắm tình yêu đến đối phương. Phái mạnh tặng hồng đậu cho người yêu của họ thay cho lời hứa chung thủy, gắn bó. Người ta tin rằng phụ nữ đeo trang sức làm từ loại hạt này sẽ có một cuộc sống hạnh phúc.

Trong khi đó, những cô gái, chàng trai đang yêu đơn phương, hồng đậu sẽ thay họ nói lên ý muốn trong lòng đến đối phương. Chẳng hạn như 01 hạt hồng đậu thay cho câu nói: “Trong lòng anh/em chỉ có một mình em/anh”; 2 hạt hồng đậu mang ý nghĩa “Đôi ta như chim liền cánh”; 3 hạt hồng đậu là câu nói “Anh/Em yêu em/anh”. Còn giả như có ai đó đem tặng bạn một túi gồm 99 hạt hồng đậu tức là để thay cho câu nói “Thiên trường địa cửu” (Tình đôi ta lâu dài như trời đất)...

Minh Tuệ