Thất tịch là ngày gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Thất tịch

Lễ thất tịch là ngày gì?

Ngày Lễ thất Tịch có nguồn gốc từ Trung Quốc. Lễ Thất tịch theo văn hóa phương Đông được xem là ngày lễ tình yêu, thậm chí được nhiều bạn trẻ gọi là ngày Valentine Đông Á. Thất tịch được tổ chức vào ngày 7 tháng 7 Âm lịch hằng năm. Ngày lễ này được dựa trên câu truyện cổ tích từ Trung Quốc mang tên Ngưu Lang Chức Nữ, theo ngôn ngữ Việt Nam là chuyện Ông Ngâu Bà Ngâu.

Thất Tịch là một lễ hội quan trọng của người Trung Quốc. Ở Trung Quốc, ngày này còn có các tên gọi khác như ngày Khất xảo tiết, ngày Thất thư đản, ngày Xảo tịch. Phong tục phổ biến nhất vào dịp này là: Vào đêm mồng 7 tháng 7 âm lịch, những người phụ nữ cầu nguyện để có được đôi bàn tay khéo léo. Trong ngày này, các cô gái trẻ trưng bày các vật dụng nghệ thuật tự tạo để cầu mong lấy được ông chồng tốt.

Ngày thất tịch 2024 rơi vào ngày nào?

Lễ Thất tịch 2024 rơi vào thứ Bảy, ngày 10 tháng 8 dương lịch. Thất tịch luôn là ngày 7 tháng 7 âm lịch, tức ngày 7/7/2024 Âm lịch. Tuy không phải là một ngày lễ lớn trong văn hóa của người Việt Nam, cũng không phải bắt nguồn từ người Việt nhưng nhiều năm trở lại đây thì ngày lễ này được các bạn trẻ quan tâm rất nhiều.

Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ thất tịch

Nguồn gốc của lễ Thất tịch bắt nguồn từ câu chuyện Ngưu Lang - Chữ Nữ. Ngưu Lang là một anh chàng chăn trâu tuy nghèo nhưng rất chăm chỉ đã cùng nàng tiên dệt vải Chức Nữ, con gái út của Vương Mẫu Nương Nương kết duyên vợ chồng.

Nhưng một ngày kia, Chức Nữ phải trở về thiên đình theo lệnh của Ngọc Đế. Ngưu Lang đau khổ đuổi theo, nhưng bị chặn lại bởi con sông Thiên Hà, ranh giới giữa hai cõi phàm tiên. Thế rồi Ngưu Lang nhất định ở đó chờ đợi, mãi không chịu rời đi. Ngọc Hoàng tức giận nên đã bắt hai người phải xa cách nhau và mỗi năm chỉ được gặp nhau vào ngày 7 tháng 7 âm lịch. Khi tiễn biệt và phải rời xa nhau, cả hai đều khóc và nước mắt của họ đã rơi xuống trần gian hóa thành cơn mưa và được đặt tên là mưa ngâu.

Cũng từ đó, bên cạnh sông Thiên Hà có thêm một vì sao, mọi người gọi đó là sao Ngưu Lang.  

Vào ngày này trời thường mưa, người ta gọi là mưa ngâu, mưa là nước mắt của Ngưu Lang và Chức Nữ khi gặp nhau. Dân gian có câu: "Đồn rằng tháng 7 mưa ngâu, Con trời lấy chú chăn trâu cũng phiền".

Trong ngày lễ, các đôi lứa yêu nhau thường đến chùa, làm lễ và cầu mong cho tình duyên son sắt. Nếu trời không mưa, các đôi thường cùng nhau ngắm sao Ngưu Lang - Chức Nữ và thề hẹn. Đêm Thất tịch, chòm sao Chức Nữ sẽ sáng vô cùng. Người ta tin rằng hai người yêu nhau nếu cùng ngắm sao Ngưu Lang - Chức Nữ trong đêm mồng 7 tháng 7 thì sẽ mãi mãi bên nhau.

Hoạt động trong ngày lễ Thất tịch tại một số Quốc gia

Ngày lễ thất tịch được tổ chức tại nhiều quốc gia châu Á với các hoạt động như cầu duyên, bày tỏ tình cảm của mình với người yêu...

Ngày lễ Thất tịch tại Việt Nam

Tại Việt Nam, ngày lễ Thất tịch tuy không phổ biến như ngày Valentine 14/2 những cũng tồn tại khá lâu. Trong ngày này nhiều người đã kiêng kỵ cưới hỏi vì sợ gặp phải những điều không may mắn như Ngưu Lang và Chức Nữ. Các bạn trẻ thường lên chùa cầu duyên để cầu mong những điều tốt đẹp trong đường tình yêu.

Ngoài ra, giới trẻ cũng thường truyền miệng nhau rằng ăn chè đậu đỏ để hi vọng tình yêu đôi lứa thêm bền vững hay người độc thân tìm được người yêu

Ngày Thất Tịch ở Trung Quốc

Là quốc gia bắt nguồn câu chuyện Thất tịch, tại Trung Quốc có nhiều hình thức tổ chức lễ hội trong dịp này. Phong tục phổ biến nhất vào dịp này là: Vào đêm mồng 7.7 âm lịch, những người phụ nữ cầu nguyện để có được đôi bàn tay khéo léo trong khi các cô gái trẻ trưng bày các vật dụng nghệ thuật tự tạo để cầu mong lấy được ông chồng tốt.

Ngày Thất Tịch ở Hàn Quốc

Ngày lễ Thất Tịch ở Hàn Quốc còn được gọi là Chilseok. Trong ngày này, người Hàn Quốc thì họ tắm để có sức khỏe tốt và thưởng thức món ăn truyền thống là bánh mì bột mì và bánh mì nướng.

Tại Hàn Quốc, những cơn gió lạnh sau ngày Chilseok thường sẽ làm hỏng hương thơm của lúa mì nên dịp lễ này người ta thường xem đây là cơ hội cuối cùng để thưởng thức các món ăn làm từ lúa mì.

Ngày Thất Tịch tại Nhật Bản

Ngày lễ Thất tịch tại Nhật Bản được gọi là lễ Tanabata. Hoạt động phổ biến của người Nhật trong ngày này sẽ viết mong ước của mình vào những mảnh giấy đầy màu sắc Tanzaku rồi treo lên cành trúc trước cửa nhà để cầu mong may mắn. Các bạn trẻ cũng tới các đền thờ trong ngày lễ Tanabata để cầu nguyện, mong tìm được ý trung nhân.

Chè đậu đỏ có liên quan gì đến ngày Thất Tịch?

Nhiều năm trở lại đây, nhiều người cho rằng ăn đậu đỏ sẽ giúp bạn “cầu duyên” trng ngày Thất Tịch. Tuy nhiên, trên thực tế món ăn này không liên quan gì đến ngày lễ Tình nhân của người Trung Quốc. Vào khoảng 3 năm trước (2019), nick Facebook tên Qing An (một nhân vật khá nổi tiếng trong cộng đồng Hoa ngữ) đăng tải một status với nội dung kêu gọi bạn bè thân thiết ăn đậu đỏ ngày thất tịch để cầu duyên. Những tưởng chỉ đăng cho vui nào ngờ được hưởng ứng mãnh liệt, lan tỏa tới tận Việt Nam nước ta. Từ đó, trào lưu ăn chè đậu đỏ ngày Thất Tịch nổi lên cho đến bây giờ.

Thực tế, loại hồng đậu nhắc đến trong bài thơ nổi tiếng không phải là món chè đậu đỏ phổ biến mọi người thường nghĩ. Hồng đậu theo nghĩa gốc trong bài thơ là một loại hạt sinh trưởng ở miền Nam Trung Quốc, hạt của nó nhỏ xinh có thể chế tạo thành đồ trang sức hay dây chuyền, vòng tay, hoa tai.

Vì tên gọi của loại hạt này trong tiếng Trung phát âm giống với loại đậu đỏ nên người ta chọn loại đậu ăn được và phổ biến hơn để nấu chè.

Loại hồng đậu này có ý nghĩa sâu xa trong văn hóa Trung Quốc, là biểu trưng cho tình yêu và sự chung thủy. Truyền thuyết kể lại, có đôi vợ chồng vừa lấy nhau thì người chồng phải tòng quân. Người vợ mòn mỏi chờ đợi nhưng càng chờ chẳng thấy đâu. Cô khóc mãi cho đến khi những giọt lệ của cô trở thành những giọt máu nhỏ xuống đấ và cây hồng đậu được sinh ra”.

Hồng đậu ban đầu là để tượng trưng cho sự thương nhớ, tương tư dần dần nó trở thành tín vật để gửi gắm tình yêu đến đối phương. Người ta tin rằng phụ nữ đeo trang sức làm từ loại hạt này sẽ có một cuộc sống hạnh phúc. 

Khôi Nguyên