Vì sao ghi HIO lại phải đãi cả clubhouse? Một luật bất thành văn vừa buồn cười vừa đau ví

Thoạt nghe đã thấy vô lý. Đánh trúng cú hoàn hảo hiếm hoi bậc nhất trong đời golfer, xác suất chỉ khoảng 1/12.500 với người chơi nghiệp dư, vậy mà kết cục lại giống như… phạm lỗi. Nhưng càng đào sâu, truyền thống này lại phản ánh rất rõ bản chất văn hóa của golf là cộng đồng, sự chia sẻ và cả những mâu thuẫn khó nói thành lời.

Không ai chắc chắn hole-in-one “phải mua bia” xuất hiện từ khi nào. Trên mạng từng lan truyền câu chuyện về một golfer tên James B. Marker đánh ace ở Pebble Beach năm 1921 rồi mời cả quán whiskey ăn mừng. Nghe rất hợp lý, rất điện ảnh, nhưng hoàn toàn không có chứng cứ lịch sử đáng tin cậy. Ngay cả những nhà nghiên cứu gắn bó cả đời với Pebble Beach cũng chưa từng nghe đến câu chuyện này.

Lần ngược xa hơn qua các tư liệu báo chí đầu thế kỷ 20, người ta chỉ có thể lần ra những manh mối rời rạc. Năm 1901, một sân golf ở Indiana từng quy định người đánh hole-in-one bị “phạt” một chai scotch. Năm 1906, báo chí Australia nhắc đến “luật golf Scotland cổ xưa” cho phép caddie được uống whiskey khi chủ nhân đánh ace. Đến năm 1912, ở Anh, hole-in-one đã được xem là có “án phạt thông thường”, chứng tỏ tập quán này đã quá quen thuộc. Nhưng không ai khẳng định được nó ra đời chính xác ở đâu, khi nào.

Điều thú vị là trong hầu hết các tư liệu, hole-in-one luôn đi kèm những từ như “penalty” hay “fine”. Ngôn ngữ đó phần nào nói lên nghịch lý của golf là bạn bị trừng phạt vì… quá xuất sắc.

Một giả thuyết hợp lý hơn được nhiều người chấp nhận cho rằng, ban đầu truyền thống này có thể ngược lại. Người đánh hole-in-one được bạn bè mời đồ uống. Nhưng điều đó lại mở ra kẽ hở, ai cũng có thể “nhận bừa” một cú ace để uống miễn phí. Khi trách nhiệm được đảo chiều, người đánh hole-in-one phải đứng ra đãi cả nhóm, thì cú đánh ấy mặc nhiên trở thành thật. Đồng thời, đó cũng là cách chia sẻ may mắn của mình với cộng đồng.

Nhìn theo cách này, một truyền thống tưởng chừng vô lý lại có logic riêng.

Ở các sân tư nhân, vấn đề này thường được giải quyết khá êm đẹp bằng “bảo hiểm hole-in-one”. Mỗi hội viên đóng một khoản nhỏ trong phí thường niên, tạo thành quỹ chi trả khi ai đó ghi ace. Nhờ vậy, mọi người đều có thể ăn mừng mà không ai phải lo lắng về hóa đơn quầy bar.

Rắc rối chỉ thực sự phát sinh ở các sân công cộng. Hãy tưởng tượng một golfer nghiệp dư, chơi sân muni cuối tuần, bất ngờ ghi hole-in-one cùng ba người bạn thân. Việc phải mua đồ uống cho cả đám người xa lạ trong clubhouse rõ ràng là điều không phải ai cũng sẵn sàng, hoặc đủ khả năng tài chính để làm.

Đã từng có những tranh cãi gay gắt xoay quanh chuyện này, điển hình là một vụ việc năm 2024 khi một golfer trẻ trong giải đấu phong trào bị chỉ trích vì không mua đồ uống cho toàn bộ league sau cú ace. Câu chuyện ấy phơi bày mặt trái của một truyền thống: khi nó trở thành áp lực xã hội, thậm chí là công cụ để phán xét người khác.

Nếu một truyền thống khiến bạn phải trách móc hay làm ai đó xấu hổ chỉ vì họ không chi tiền, thì có lẽ truyền thống đó cần được nhìn lại.

Suy cho cùng, hole-in-one là khoảnh khắc của cá nhân. Nó hiếm hoi, riêng tư và mang giá trị tinh thần rất lớn. Cách ăn mừng nên linh hoạt theo hoàn cảnh. Ở sân tư nhân có bảo hiểm, hãy để mọi người cùng nâng ly. Ở sân công cộng, hãy ăn mừng cùng nhóm bạn đã chứng kiến cú đánh lịch sử ấy. Còn nếu một ngày nào đó bạn ghi hole-in-one khi chơi một mình, không ai tin, không ai thấy, thì cứ về nhà, kể cho người thân, mua vài thùng bia, mở cửa mời bạn bè đến chung vui.

Điều quan trọng nhất không phải là hóa đơn quầy bar, mà là việc bạn cho phép bản thân tận hưởng trọn vẹn khoảnh khắc hiếm hoi ấy. Hole-in-one là của bạn. Cách ăn mừng cũng nên là do bạn quyết định.

Ngọc Ngân